Parabola, elipsa i... niespodzianka

Data ostatniej modyfikacji:
2010-04-1
Autor: 
Krzysztof Omiljanowski
pracownik IM UWr
Poziom edukacyjny: 
gimnazjum
szkoła średnia z maturą
szkoła profilowana zawodowa
szkoła wyższa
Dział matematyki: 
geometria syntetyczna
Wszystkie rysunki w tym tekście są dynamiczne: można przesuwać niektóre punkty,
powiększyć/zmniejszyć obrazek (kółkiem myszki), konstruować nowe punkty.
Rysunki utworzone są za pomocą programu C.a.R. - dziękujemy Rene Grothmannowi.
W przypadku, gdy jakiś rysunek nie jest wyświetlany, należy odświeżyć stronę i cierpliwie poczekać.

 

Niech symbol Par(O,k) oznacza te wszystkie punkty, których odległości od O i od k są równe.
Gdy k oznacza prostą i O - punkt poza tą prostą, to Par(O,k) tworzy linię zwaną parabolą.
Niektóre własności tej linii zbadane zostały w zadaniach zebranych w tekście Parabola bez rachunków.

Teraz przyjmiemy, że k oznacza okrąg i że O jest punktem wewnątrz tego okręgu.
Par(O,k) tworzy linię zwaną elipsą. Jakie ma ona własności? Okazuje się, że choć wygląda inaczej, elipsa ma wiele wspólnego z parabolą.
Poniżej niektóre zadania są sformułowane tak samo jak dla paraboli (jedynie zamieniono nazwy 'parabola' i 'elipsa').
Czy mają takie same rozwiązania? Zbadaj to!

 

Zadanie E.0.  Jak wyznaczać punkty Par(O,k)?

Rozwiązanie.  Dla zadanego punktu P' na k, punkt P przecięcia symetralnej odcinka OP' i prostej prostopadłej do k przechodzącej przez P' jest punktem Par(O,k).
(Zobacz kroki konstrukcji - kliknij .)

Uwaga.   Dla (dowolnego) punktu Z przez Z' oznaczmy taki punkt na k, że ZZ' jest odległością Z od k (prosta Z'Z jest prostopadła do k).
Dla punktu P z Par(O,k) przez sP oznaczamy symetralną odcinka OP'.

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.1.  Niech punkt P należy do Par(O,k).
Niech punkt X P leży na prostej sP Uzasadnij, że

X nie leży na elipsie Par(O,k).

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.2.  Niech punkt P należy do Par(O,k). i niech punkt Y leży po przeciwnej stronie prostej sP niż punkt O.
Uzasadnij, że

Y nie leży na elipsie Par(O,k).

 

 A jak to było dla paraboli?


 

 

Wniosek E.A.   Proste sPpodpierającymi, tzn. elipsa leży po jednej stronie prostej sP.
(To 'niemal' to samo co stwierdzenie: sP są stycznymi do elipsy.)

 


 

Zadanie E.3.  Niech punkt Z leży 'pod' Par(O,k). Skonstruuj taki punkt P należący do Par(O,k), że

Z leży na sP.

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.4.  Niech punkt P należy do Par(O,k) i punkt P'' leży na półprostej P'P poza odcinkiem P'P. Niech nP będzie prostą prostopadłą do sP przechodzącą przez P.
Uzasadnij, że

nP jest dwusieczną kąta OPP'',
czyli    | 0PN |  =  | NPP'' | .

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Wniosek E.B.  Promienie z żarówki umieszczonej w punkcie O, po odbiciu od elipsy utworzą wiązkę światła prostopadłą do k.

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.6.  Niech punkty P, Q należą do Par(O,k). Niech punkt K będzie punktem przecięcia prostej sP i symetralnej odcinka P'Q'. Uzasadnij, że

K leży na prostej sQ .

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Definicja.  Niech punkty A,B nie leżą na prostej prostopadłej do k.
Punkt C nazywamy k-środkiem odcinka AB,
jeśli C jest punktem przecięcia AB i symetralnej odcinka A'B'.
 
(Przypomnijmy, że dla dowolnego punktu Z przez Z' oznaczamy taki punkt na k,
że ZZ' jest odległością Z od k.)

Uwaga.  Gdy k przez prostą, to pojęcie k-środka pokrywa się z pojęciem środka odcinka AB.

 

Zadanie E.7.  Niech punkty P, Q, R należą do Par(O,k) tak, że R' leży na symetralnej odcinka P'Q'.
Niech punkt K będzie punktem przecięcia prostej sP i symetralnej odcinka P'Q'. Uzasadnij, że

k-środek odcinka PK leży na prostej sR
i k-środek odcinka KQ leży na prostej sR.

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.9.  Niech punkty P, Q należą do Par(O,k).
Niech punkt K będzie punktem przecięcia prostych sP, sQ i niech punkty M, N będą k-środkami odcinków PK i KQ . Uzasadnij, że

k-środek odcinka MN należy do Par(O,k).

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Zadanie E.10.  Niech punkty P, Q należą do Par(O,k).
Niech punkt K będzie punktem przecięcia sP, sQ,
niech punkty M, N będą k-środkami odcinków PK, KQ,
niech punkt R będzie k-środkiem odcinka MN
i niech punkty MP, MR, NR, NQ będą k-środkami odcinków PM, MR, RN, NQ. Uzasadnij, że

k-środek odcinka MPMR należy do Par(O,k)
k-środek odcinka NRNQ należy do Par(O,k).

 

 A jak to było dla paraboli?


 

Uwaga. 
Na rysunku pokazano, jak mając punkty P, Q z Par(O,k) i proste sP, sQ, wyznaczać dalsze punkty z Par(O,k) (te czerwone). Czerwone punkty są k-środkami odcinków o czarnych końcach o numerach o jeden mniejszych. (Na rysunku punkty, które wydają się k-środkami pewnych odcinków, są faktycznie k-środkami. Użyj kółka myszki, by powiększyć/pomniejszyć obrazek.)
Liczby pokazują kolejność kroków konstrukcji.

 

 A jak to było dla paraboli?


 

 NIESPODZIANKA.

 

Powrót na górę strony