maj 2017

Data ostatniej modyfikacji:
2017-08-1

Zad. 1. Co to są (lub były): a) banachalia, b) hugonotki, c) knasterie?

Zad. 2. Z nazwiskami jakich trzech naukowców związane są trzy prawa?

Zad. 3. Podaj trzy prawa Kopernika z dziedziny: a) astronomii, b) geometrii, c) ekonomii. 

 

Wyniki: 

W tym miesiącu punkty zdobyli:

  • 3 pkt. -  Krzysztof Danielak (student informatyki przemysłowej na PWr), Bolesław Mokrski (nauczyciel z Gliwic),
  • 2,75 pkt. - Krystyna Lisiowska (redaktor z Warszawy), Wojciech Tomiczek (inżynier z Lipowej),
  • 2,25 pkt. - Michał Kępiński Społeczne LO Żary,
  • 2 pkt. - Małgorzata Barcz (opiekun medyczny z Uścia Gorlickiego),
    Daria Bumażnik (studentka chemii i toksykologii sądowej na UWr), Zygmunt Krawczyk (nauczyciel z Żar),
  • 1,5 pkt. - Szymon Meyer (student matematyki na PWr).

Po ośmiu miesiącach trwania Ligi w czołówce znajdują się:

  • 21,5 pkt. - Krystyna Lisiowska,
  • 21 pkt. - Bolesław Mokrski,
  • 20,75 pkt. - Daria Bumażnik,
  • 19,75 pkt. - Krzysztof Danielak,
  • 19,5 pkt. - Małgorzata Barcz,
  • 19,4 pkt. - Zygmunt Krawczyk,
  • 18,5 pkt. - Wojciech Tomiczek,
  • 16,25 pkt. - Michał Kępiński,
  • 14,25 pkt. - Szymon Meyer.

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. a) banachalia - hasło zamieszczone przez Hugona Steinhausa w "Słowniku racjonalnym" jako przedwojenne trzydniówki Wacia S. we Lwowie. Rzeczony Wacio to Wacław Sierpiński, słynny warszawsko-lwowski matematyk. Posiedzenia matematyczne, które odbywały się wówczas w kawiarni Szkockiej we Lwowie były suto zakrapiane alkoholem. Najmocniejszą głowę w towarzystwie miał Banach, który dużo pił, ale nigdy się nie upijał.

b) hugonotka -  mała forma literacka uprawiana przez Hugona Steinhausa, aforyzm oparty na grze słów naśladujący definicję słownikową. Najsłynniejszy przykład, po usłyszeniu którego Tuwim padł przed Steinhausem na kolana: kula u nogi - Ziemia.

c) knasteria (także knasterie) - środowe posiedzenia Seminarium Wyższego z Topologii na UWr prowadzonego przez Bronisława Knastera. Tradycje tego seminarium sięgają do 1929 roku, a kontynuowane było (w tym samym terminie) jeszcze wiele lat po śmierci Bronisława Knastera przez Janusza Jerzego Charatonika i Pawła Krupskiego. Za czasów Knastera Instytut Matematyczny UWr nie miał jeszcze swojej siedziby, dlatego spotkania odbywały się w mieszkaniu profesora w willi na Biskupinie, gdzie na środku salonu ustawiano na trójnogu tablicę, uprzednio zwinąwszy dywan), profesor siedział po jednej stronie w fotelu, a po drugiej na krzesłach pozostali uczestnicy. Posiedzenia trwały kilka godzin. W przerwie żona profesora częstowała kanapkami i herbatą. Po latach seminarium środowe z topologii przeniosło się do siedziby Instytutu, do sali noszącej imię Bronisława Knastera (sala BK).

Zad. 2. Oto przykładowe odpowiedzi. Mamy trzy prawa:

  • dynamiki Newtona
  • ruchu planet Keplera
  • robotyki Asimova, Langforda, Tildena
  • daktyloskopii Galtona
  • spektroskopii Kirchhoffa

Prawa de Morgana i Mendla są dwa (pierwsze i drugie). Prawa Kirchhoffa (bez dodania, że chodzi o spektroskopię) są dwa (natężeniowe i napięciowe). Prawa Wielkich liczb Bernoulliego też są dwa (mocne i słabe). Prawa Maxwella są cztery.

Zad. 3. a) Słońce znajduje się w środku Wszechświata, a wszystkie planety obiegają je po okręgach. [„O obrotach ciał niebieskich” 1543]. Pierwszy model heliocentryczny stworzył Arystarch z Samos w III wieku p.n.e. Kopernik poparł "tylko" tę teorię nowymi obliczeniami uzyskanymi dzięki obserwacjom i zastosowaniu bardziej rozwiniętej matematyki.

b) Jeśli wewnątrz dużego okręgu toczy się bez poślizgu okrąg o promieniu dwa razy mniejszym, to każdy punkt małego okręgu porusza się prostoliniowo po średnicy dużego. [„O obrotach ciał niebieskich” 1543] Twierdzenie to zostało odkryte już wcześniej przez Proklosa ["Komentarz do pierwszej księgi Elementów Euklidesa" 461], Nasira ad-Din Tusi [szkic, 1254].

c) Jeśli w obiegu są jednocześnie dwa rodzaje pieniądza równowartościowe pod względem prawnym, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy, to ten lepszy pieniądz będzie gromadzony, a w obiegu pozostanie głównie pieniądz gorszy [„Rozprawa o biciu monety” 1526]. Ponownie opisał to prawo brytyjski ekonomista Thomas Gresham w rozprawie Information touching the fall of exchange (informacje dotyczące upadku giełdy) z 1558.

 

Powrót na górę strony