Martin Gardner (1914-2010) – wybitny amerykański popularyzator nauki specjalizujący się w matematyce rekreacyjnej, w latach 1956-1981 prowadził dział Mathematical Games w miesięczniku "Scientific American", jest autorem ponad 70 książek, od 1993 roku organizowane są konferencje ludzi podzielających jego pasje i zainteresowania zwane G4G (Gatherings for Gardner)
Podtytuł książki wyjaśnia jej zawartość. Brzmi "Rozrywki matematyczne, zabawy łamigłówki i gry słowne Lewisa Carrolla". Twórczość tego XIX-wiecznego matematyka i pisarza, autora "Alicji w krainie czarów" fascynuje i pobudza wyobraźnię do dziś. Stała się ona inspiracją także dla Martina Gardnera, który wprowadza nas w tajemniczy świat Alicji, Żmirłacza i innych tworów wyobraźni Carrolla poprzez zagadki logiczne, paradoksy, zabawy słowne oraz gry jego autorstwa. Natomiast komentarze i objaśnienia do nich pochodzą od Gardnera.
Kaina wyobraźni Lewisa Carrolla mieści się gdzieś na skraju absurdu i paradoksu, zabawy słowem i lateralnego żartu. Ukryte w jego wierszach zagadki logiczne wymagają dłuższego zastanowienia, a część tych tajemniczych zapisów do dziś wymaga ostatecznego rozszyfrowania, co zajmuje wielu entuzjastów jego twórczości. Czytając książkę Gardnera nauczymy się określać dzień tygodnia dla dowolnej daty oraz w ciekawy sposób szyfrować wiadomości, poznamy technikę pomagającą zapamiętać sekwencje liczb za pomocą rymowanych dwuwierszy.
Interesujące spojrzenie na logikę daje przeanalizowanie dyskusji Lewisa Carrolla z profesorem John’em Cookiem Wilsonem. Lewis wynalazł diagram (podobny do diagramu Venna) przydatny w rozwiązywaniu sylogizmów (jest to wnioskowanie o dwóch przesłankach, przy czym obie przesłanki zawierają wspólny element, a każdy element wniosku zawarty jest w jednej przesłance). Ilustrację działania takiego diagramu można znaleźć na stronie
http://www.cut-the-knot.org/LewisCarroll/triapplet.shtml
Gardner poświęca sporo uwagi grom wymyślonym przez Lewisa Carrolla. W książce zamieszczono zdjęcia oryginalnych listów i kartek z dziennika, gdzie Carroll opisuje nowe pomysły i reguły gier. Szczególnie ciekawa jest gra dublety, która była publikowana cyklicznie na łamach czasopisma "Vanity Fair" jako konkurs dla czytelników. Gra polega na zmianie jednego wyrazu w drugi w najmniejszej liczbie kroków, tak aby kolejne wyrazy różniły się tylko jedną literą, np. dublet WADA-KOSI może powstać tak:
WADA - RADA - RASA - ROSA - KOSA - KOSI. Czy jest to najkrótszy łańcuch słów?
Oprócz gier słownych poznajemy rozmaite gry karciane, modyfikacje krykieta, bilardu oraz gry na szachownicy. Do każdej podane są reguły (niekiedy w kilku wariantach, co wydaje mi się zbędne, gdyż wprowadza zamieszanie i efekt déjà vu) opatrzone komentarzem autora. Zachęcają one do dalszej samodzielnej wędrówki śladami Carrolla. Autor proponuje, aby spojrzeć na jego twórczość z innej perspektywy, także sięgając do opracowań znawców tego tematu.
Umiejętnie dobrane zagadki i ciekawostki sprawiają, że książka jest niezwykle wciągająca. Przyda nam się kartka i ołówek, gdyż rozwiązywanie zagadek staje się nieodłączną częścią lektury, bowiem w tym niesamowitym świecie matematyka stale spotyka się z poezją, co zachwycić powinno miłośników obu tych dyscyplin. Jest to pozycja warta polecenia nauczycielom, uczniom, miłośnikom zagadek i twórczości Lewisa Carrolla.
Charles Lutwidge Dodgson wrażliwość na piękno matematyki łączył z przyjemnością czerpana z najróżniejszych gier i zabaw, a połączenie to znalazło wyraz w szczególnym zamiłowaniu do gier matematycznych, łamigłówek, paradoksów, sztuczek magicznych, zagadek oraz wszelkiego rodzaju gier słownych, zwłaszcza kalamburów, anagramów i akrostychów poetyckich, które publikował pod nazwiskiem Lewis Carroll. [notka wydawcy]
