Zad. 1. W 1957 roku słynny amerykański lingwista Noam Chomsky, aby wykazać, że lingwistyka nie może ograniczać się jedynie do gramatyki, składni i fonetyki, podał przykład zdania, które było gramatycznie w pełni poprawne, ale semantycznie (znaczeniowo) niepoprawne (nie miało sensu w odniesieniu do codziennego życia). W tłumaczeniu na polski jego słynne już dziś zdanie brzmiało: Bezbarwne zielone idee wściekle śpią.
a) Podaj trzy powody, dla których to zdanie jest semantycznie niepoprawne.
b) Przestaw słowa w zdaniu Chomskiego tak, aby było niepoprawne i semantycznie, i gramatycznie.
c) Zmień trzy słowa w zdaniu Chomskiego na inne, aby było poprawne i semantycznie, i gramatycznie.
Zad. 2. Poniżej podano kilka określeń czasu po węgiersku. Dopasuj je do godzin.
a) fél három
b) fél négy
c) háromnegyed hét
d) negyed nyolc
e) nyolc perc múlva nyolc
f) tizennégy perccel múlt nyolc
A) 2:30, B) 3:30, C) 7:15, D) 6:45, E) 8:14, F) 7:52.
Opisz swój tok rozumowania, nie korzystając z tłumaczenia tych określeń na polski.
Zapisz po węgiersku: 6:30, 2:15, 7:45, 3:18.
Zad. 3. Oto kilka zdań w języku rwandyjskim z rodziny bantu (jednym z czterech - obok angielskiego, francuskiego i suahili - języków urzędowych Rwandy), używany przez ok. 10,5 mln spośród 12 mln mieszkańców Rwandy oraz ok. 1,5 mln ludzi w sąsiednich krajach. Zdania zostały podane wraz z ich polskimi tłumaczeniami.
- Moja brudna kobieta szuka waszych nowych owiec.
Umugore wanjye mubi arashaaka intama zanyu nshya. - Twoja mała dziewczyna szuka naszych brudnych fajek.
Umukooba wawe mutoya arashaaka ibijigo byacu bibi. - Ich duże krowy szukają nowych małych kobiet.
Inka zabo nini zirashaaka abagore bashya batoya. - Twoje małe słonie szukają twoich brudnych węży.
Inzoyu zawe ntoya zirashaaka inzoka zawe mbi. - Brudny wąż szuka naszych małych dziewczyn.
Inzoka mbi irashaaka abakooba bacu batoya. - Nasi chudzi mężczyźni szukają mojej nowej fajki.
Abagabo bacu batoya barashaaka ikijigo cyanjye kishya. - Moja brudna krowa szuka twoich dużych batatów.
Inka yanjye mbi irashaaka ibijumba byawe binini. - Wasz młody mężczyzna szuka dużego słonia.
Umugabo banyu muto arashaaka inzoyu nini. - Brudna małpa szuka mojej nowej gazety.
Inkede mbi irashaaka ikinyamakuru cyanjye kishya. - Nasi chłopcy szukają naszej dużej fajki.
Abahuungu bacu barashaaka ikijigo cyacu kinini.
Przetłumacz na rwandyjski.
a) Mój nowy chłopiec szuka naszych dużych małp.
b) Twoje małe węże szukają małego batata.
c) moja krowa
d) wasze gazety
e) młode małpy
f) brudna fajka
W tym miesiącu punkty zdobyli:
- 3 - Aleksandra Bujny ULO Gdańsk, Daria Bumażnik - chemik z Piechowic, Elżbieta Grzechnik - emerytowana nauczycielka z Radomia, Krystyna Lisiowska - redaktor z Wraszawy, Łukasz Rogalski - student matematyki stosowanej na PCz, Tomasz Tomiczek - nauczyciel z Lipowej,
- 2,5 - Andrzej Piasecki - administrator IT z Oleśnicy,
- 2,25 - Martyna Nowak XVIII LO Warszawa,
- 2 - Maciej Karwik V LO Gdańsk, Adam Wrzesiński - terapeuta z Bielska-Białej,
- 1,5 - Ignacy Włodarski SP 36 Wrocław.
Zad. 1. Bezbarwne zielone idee wściekle śpią.
a) To zdanie jest semantycznie niepoprawne, ponieważ:
- nic nie może coś być równocześnie bezbarwne i mieć kolor zielony,
- idee nie mają koloru, bo to pojęcie abstrakcyjne,
- idee nie mogą spać, bo nie są rzeczownikiem żywotnym,
- błędne jest połączenie przysłówka wściekle z czasownikiem spać.
b) Wściekle idee zielone śpią bezbarwne.
c) Małe zielone papugi słodko śpią.
Zad. 2. Dopasowane odpowiedzi:
a-A) fél három = 2:30
b-B) fél négy = 3:30
c-D) háromnegyed hét = 6:45
d-C) negyed nyolc = 7:15
e-F) nyolc perc múlva nyolc = 7:52
f-E) tizennégy perccel múlt nyolc = 8:14
Uzasadnienie:
- nyolc występuje czterokrotnie, ale nie ma 4 razy tej samej wartości godzinowej ani minutowej, jednak dwókrotne użycie nyolc w przykładzie e) sugeruje dopasowanie "8 minut do 8", czyli 7:52;
- dwukrotnie występuje "wpół do" w przykładach A i B, oraz w a i b powtarza się fél, chodzi o "wpół do trzeciej" i "wpół do czwartej", zatem négy to 3 lub 4;
- jeśli nyolc to 8, to tizennégy to 14 , więc w przykładzie f) mamy 8:14, zatem négy = 4 i három = 3;
- perc múlva to – "minuty przed", a perccel múlt to "minuty po", bo nyolc w przykładzie d) sugeruje, że to 7:15 (45 minut do 8);
- został tylko przykład c), czyli to będzie 6:45.
Zapis godzin:
6:30 = fél hét
2:15 = negyed három
7:45 = háromnegyed nyolc
3:18 = tizennyolc perccel múlt három
Zad. 3. a) Umuhuungu wanjye mushya arashaaka inkede zacu nini.
b) Inzoka zawe ntoya zirashaaka ikijumba kitoya.
c) inka yanjye
d) ibinyamakuru byanyu
e) inkede nto
f) ikijigo kibi
