grudzień 2021

Data ostatniej modyfikacji:
2022-01-4

Zad. 1. Poniżej podano (wraz z tłumaczeniem) kilka zdań w języku abma, którym posługuje się ok. 8 tysięcy mieszkańców państwa Vanuatu (położonego w Oceanii na wyspach południowego Pacyfiku).

Mwamni sileng. Pije wodę.
Nutsu mwatbo mwamni sileng. Dziecko właśnie pije wodę.
Nutsu mwegau. Dziecko rośnie.
Nutsu mwatbo mwegalgal. Dziecko właśnie raczkuje.
Mworob mwabma. Biegnie tutaj.
Mwerava Mabontare mwisib. Ciągnie Mabontarę w dół.
Mabontare mwisib. Mabontare spada.
Mweselkani tela mwesak. Podnosi siekierę.
Mwelebte sileng mwabma. Przynosi tutaj wodę.
Mabontare mworob mwesak. Biegnie w górę.
Sileng mworob. Woda płynie.

A oto kilka dodatkowych słówek w abma: sesesrakan - nauczyciel, mwegani - jeść, bwet - batat, muhural - chodzić, butsukul - palma.

A. Przetłumacz na język abma.
a. Nauczyciel niesie wodę w dół.
b. Dziecko właśnie je.
c. Mabontare je batata.
d. Dziecko raczkuje tutaj.
e. Nauczyciel schodzi z góry.
f. Palma stale rośnie w górę.
g. Wznosi się.

B. Przetłumacz na polski:
a. Sesesrakan mweselkani bwet mwabma.
b. Sileng mworob mwisib.
c. Mwelebte bwet mwesak.

 

Zad. 2. Znana firma Z-Enterprises dostarczająca sprzęt szpiegowski jesienią wypuściła na rynek smartwatch Z1200, którym można dyskretnie wysyłać zaszyfrowane wiadomości. Chociaż zegarek ten ma tylko cztery przyciski (1, 2, 3 i 4), użytkownik może kodować wiadomości, wciskając 3-znakowe kody, np. a to 112, A to 113, b to 114, spacja to 111, koniec wiadomości to 444 itd. Nowa wersja Z1300 planowana do wypuszczenia w okresie światecznym miała mieć świąteczną obudowę i te same klawisze, ale na etapie projektu jeden z młodych inżynierów zaproponował, że może znacznie zredukować liczbę przyciskanych klawiszy dla tej samej wiadomości. Tak zrobił, a następnie został zwolniony z firmy i odszedł, zabierając ze sobą wszystkie pliki z instrukcją obsługi Z1300. Ustal na podstawie przykładów, jaka jest nowa zasada zapisywania wiadomości w Z1300.

Testing testing
332221432241423411222143224142341331

Does anyone copy
3323332214313142343324221124232342343331

be vewy vewy qwiet im hunting wabbits
2341211234221344343123422134434312344234441212214124312312414222414234113443123412341412243331

Mission failed Tango not eliminated
332434143434132421244314123221233133223142341321423222121232412434142312221233331

my boss Z is a pain in the
24334312341324343133234441414313113423141421414212223121331

uh oh no backspace on this thing
24123113223114232123413124223434334231242211324212223141431222314142341331

just kiddin boss
2344324143221234341233233414212341324343331

A. Jaką wiadomość zakodowano poniższym ciągiem znaków?
23121232232321414313142343234132233343123241432221424142341331

B. Jakie ciągi znaków kodują następujące wiadomości?
a. help
b. Mayday mayday SOS

Zad. 3. Czy litery X występujące we współczesnych wyrazach TeX i Xmas mają coś wspólnego?

 

Wyniki: 

W tym miesiącu punkty otrzymali:

  • 3 - Daria Bumażnik - chemik z Piechowic, Elżbieta Grzechnik - emerytowana nauczycielka matematyki z Radomia, Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy, Andrzej Piasecki - administrator IT z Oleśnicy, Łukasz Rogalski - student matematyki stosowanej na PCz, 
  • 2,75 - Aleksandra Bujny ULO Gdańsk, Maciej Karwik V LO Gdańsk, Marta Mączewska - programistka z Dziekanowa Leśnego, Martyna Nowak XVIII LO Warszawa, Tomasz Tomiczek - nauczyciel z Lipowej,
  • 2,5 - Adam Wrzesiński - terapeuta z Bielska-Białej,
  • 2 - Alicja Orańska - nauczycielka z Wrocławia,
  • 1,5 - Ignacy Włodarski SP 36 Wrocław,
  • 1 - Tomasz Smołka I LO Kraków,

Pozostali zawodnicy otrzymali poniżej 1 punktu.

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Łatwo ustalić znaczenie poszczególnych słów:

  • rzeczowniki: sileng - woda, tela - siekiera, nutsu - dziecko
  • okoliczniki miejsca i czasu: mwesak - w górę, mwisib - w dół, mwamba - tutaj, mwatbo - właśnie
  • czasowniki: mwamni - pije, mwegau - rośnie, mwegalgal - raczkuje, mworob - biegnie, mweselkani - niesie, mwelebte - przynosi (forma dokonana).

Trzeba też zwrócić uwagę na związki frazeologiczne, np:

  • spada = idzie w dół,
  • podnosi = niesie w górę,
  • woda płynie = woda biegnie (także po angielsku water runs).

A. a) Sesesrakan mweselkani sileng mwisib.
b) Nutsu mwatbo mwegani.
c) Mabontare mwegani bwet.
d) Nutsu mwegalgal mwabma.
e) Sesesrakan muhural mwisib.
f) Butsukul mwatbo mwegau mwesak.
g) Mwesak.

B. a) Nauczyciel niesie tutaj batata.
b) Woda spływa / płynie w dół.
c) Przynosi batata pod /na górę. (nie podnosi = niesie w górę = mweselkani ... mwesak)

Zad. 2. Kody Z1300 dostosowano do częstości występowania poszczególnych liter w języku angielskim. Podobnie postąpił Samuel Morse (1791-1872), projektując z kropek i kresek znaki swojego alfabetu - najczęsciej występujące miały najkrótsze kody.

Obecnie częstość występowania liter w tekstach potocznych w języku angielskim jest następująca:
E - 11,2% M - 3,01%
A - 8,5% H - 3,00%
R - 7,6% G - 2,5%
I - 7,5% B - 2,1%
O - 7,2% F - 1.81%
T - 6.9% Y - 1.80%
N - 6.6% W - 1.3%
S - 5.7% K - 1.1%
L - 5.5% V - 1.0%
C - 4.5% X - 0.3%
U - 3.6% Z - 0.27%
D - 3.4% J - 0.197%
P - 3.2% Q - 0.196%

Morse pracował na znacznie krótszej próbce tekstu i otrzymał następujące częstości:
12 000 - E
9 000 - T
8 000 - A, I, N, O, S
6 400 - H
6 200 - R
4 400 - D
4 000 - L
3 400 - U
3 000 - C, M
2 500 - F
2 000 - W, Y
1 700 - G, P
1 600 - B
1 200 - V
800 - K
500 - Q
400 - J, X
200 - Z

Oto kody małych liter Z1300 w zestawieniu ze znakami alfabetu Morse'a:
e - 21 (·)
t - 22 (–)
a - 31 (· –)
o - 32 (– –)
i - 41 (· ·)
n - 42 (– ·)
s - 43 (· · ·)
r - 44 (· – ·)
h - 231 (· · · · ·)
l - 232 (· – · ·)
d - 233 (– · ·)
u - 241 (· · –)
c - 242 (– · – ·)
m - 243 (– –)
f - 244 (· · – ·)
g - 341 (– – ·)
p - 342 (· – – ·)
y - 343 (– · – –)
w - 344 (· – –)
b - 2341 (– · · · )
v - 2342 (· · · –)
k - 2343 (– · –)
x - 23441 (– · · –)
q - 23442 (– – · –)
j - 23443 (· – – –)
z - 23444 (– – · ·)
oraz: 33 - duża litera, 12 - spacja, 331 - koniec

A. hello is anybody listening

B. a) 23121232342331
b) 332433134323331343124331343233313431334333323343331

 

Zad. 3. W skrótowcach TeX i Xmas litera X oznacza grecką literę chi (wym. ang. kaj), która ma taki sam kształt jak łacińska litera iks.

Litera chi rozpoczyna greckie słowo Χριστος (wym. christos), po angielsku Christ (wym. krajst). Od XV wieku imię Chrystusa zastępowano grecką literą chi lub kombinacją liter chi (X) i ro (P) - Christ Rex (jak na rysunku poniżej) i stąd wywodzi się tradycja pisania Xmas. Napis ten należy czytać kristmas, chociaż można spotkać się z wymową eksmas (dla żartu lub podkreślenia zeświecczonego charakteru świąt). Współcześnie ten skrótowiec spotykany jest także w imonach: Xina - Christina, Xopher - Christopher.

Litery TeX w nazwie edytora tekstów naukowych (głównie matematycznych i technicznych) oznaczają greckie litery τ, ε oraz χ (tau, epsilon i chi) tworzące początek greckiego słowa τέχνη (technē) oznaczającego sztukę / rzemiosło, od którego pochodzi wyraz technika. Greckie litery zastosowano dla podkreślenia, że są w tym edytorze łatwo dostępne. Nazwa edytora nawiązuje do wcześniejszego edytora tektów naukowych ChiWriter [czyt. kaj-rajter] rozwijanego w latach 1986-1996 (wypartego z rynku przez MS Word i TeXa).

 

Prośba

Czy można poprosić o weryfikację poprawności ostatniego przykładu z zad. 1?

Odp.

Jest poprawnie.

Powrót na górę strony